Perełka Tallina. Kadriorg – ogród i pałac Piotra Wielkiego

Tallin, stolica Estonii, robi wrażenie. Miasto jest stare, dostojne, pięknie odrestaurowane. Zachowały się w nim w idealnym stanie średniowieczne fortyfikacje, które potężnym pierścieniem, naszpikowanym strzelistymi basztami, otaczają bardzo ważny w dawnych czasach hanzeatycki gród. Spacer po starym Tallinie to czysta przyjemność. Co krok można coś ciekawego odkryć – a to jedną z najstarszych w Europie aptek, a to cukiernie wytwarzające słodkie figurki z marcepanu, stragany z przepysznymi prażonymi migdałami z dodatkiem cynamonu, czy też polską ambasadę ulokowaną w jednej z najpiękniejszych kamienic na rynku...

Tallin, piękne stare miasto z fantastycznie zachowanymi fortyfikacjami. 

Jednak poza obrębem Starego Miasta Tallin wygląda dość prowincjonalnie. Są całe dzielnice charakterystycznych, drewnianych domów, niestety w większości mocno zdekapitalizowanych. A oprócz nowoczesnych centrów handlowych są też bazary ze szmelcem i starzyzną, gdzie „ruskie babuszki” próbują sprzedawać grzyby, jabłka z ogródka lub kiszone ogórki własnej roboty, by zarobić choć parę eurocentów...

Rzecz jasna, nie byłabym sobą, gdybym nie odwiedziła najsławniejszego estońskiego ogrodu Kadriorg, położonego około 2 km od centrum Tallina (najlepiej jechać z centrum tramwajem nr 1 lub 3). 

Posiadłość ta na początku XVIII wieku należała do rosyjskiego cara Piotra I Wielkiego. Władca Rosji zdobył terytorium, należące do dzisiejszej Estonii, podczas Wojny Północnej ze Szwedami. Na Tallinie szczególnie mu zależało, ponieważ było to duże portowe miasto, umożliwiające Rosji handel z Europą. Wzniesienie wspaniałego pałacu z pięknym ogrodem na dopiero co zdobytym terytorium było w stylu tego walecznego władcy-tryumfatora, który w historii uchodzi za twórcę potęgi Rosji.

Piotr I Wielki w stroju koronacyjnym (www.vikiart.org)

Przed Piotrem I Rosja miała tylko jeden duży morski port w Archangielsku. Piotr I zdobył najpierw Krym, umożliwiając Rosji handel z Europą od strony Morza Śródziemnego (via Morze Czarne), a potem porty bałtyckie. Piotr I to zresztą postać fascynująca i długo by o nim opowiadać... Europa mu imponowała. Miał na jej punkcie bzika. Za wszelką cenę chciał „zeuropeizować” zacofaną Rosję długobrodych bojarów. W wojsku kategorycznie nakazał ścinanie bród i golenie się, a za niesubordynację batożył... Sam lansował też europejską modę okresu baroku – peruki, jedwabne pończochy, francuskie stroje.

Nic więc dziwnego, że do budowy pałacu Kadriorg zaangażował team architektów z Europy, czyli dwóch Włochów - Nicolę Michettiego i Gaetano Chiaveriego. W 1718 roku car przywiózł ich na swoim statku do Tallina i pokazał rozległy grunt zakupiony pod budowę pałacu. Znajdował się tu niewielki, skromny domek, w którym car rezydował podczas wizyt w Tallinie (dziś mieści się tam ciekawe muzeum, w którym obejrzeć można wiele przedmiotów osobistych tego rosyjskiego despoty – ulubione książki, mapy, sprzęty, a nawet skórzany trzewik we francuskim stylu). Posiadłość była wyjątkowo pięknie położona, z widokiem na stare miasto, a także morze i port. Zakontraktowani architekci zaprojektowali zgrabny budynek w stylu włoskiego baroku. Wokół pałacu miał się znajdować ogród w stylu francuskim (na wzór wersalskiego, ale mniejszy) z symetrycznymi kwaterami na kolorowe kwiaty i fontannami. Detale pałacu i ogrodowe rzeźby często nawiązują do tematów morskich, ponieważ pasją Piotra I były morze i żegluga.

Barokowy ogród na tle pałacu

Pałac widziany od frontu

Jedna z pałacowych fontann.

Dziwna nazwa zespołu parkowo-pałacowego „Kadriorg” w tłumaczeniu z języka estońskiego oznacza po prostu „Dolina Kasi”. Pałac i park nazwane zostały przez cara na cześć jego małżonki Katarzyny. Była to ukochana druga żona Piotra I (pierwszą zamknął w klasztorze, choć wcześniej urodziła mu trójkę dzieci). Daleko jej było do szlachetnie urodzonych księżniczek, które najczęściej stawały się żonami potężnych władców. Katarzyna, która była na służbie u Szwedów, wzięta została jako branka podczas Wojny Północnej. Prawdopodobnie pochodziła z rodziny litewskich chłopów. Car zwrócił na nią uwagę, ponieważ w młodości była wyjątkowo piękną, czarnowłosą i czarnooką kobietą. Katarzyna przeszła na prawosławie i w 1712 roku została żoną Piotra I Wielkiego. Urodziła mu ośmioro dzieci. Małżonków łączyło niezwykle głębokie uczucie i przyjaźń. Właściwie nie mogli bez siebie żyć. Ona towarzyszyła mu nawet podczas wypraw wojennych. Jeśli tylko musieli się rozdzielić, on słał do niej pełne tęsknoty listy. Prawdę mówiąc, kariera Katarzyny przyćmiewa nawet bajkę o Kopciuszku. Po śmierci męża w 1725 roku to właśnie ona jako Katarzyna I została carycą Wszechrosji...

Katarzyna, żona Piotra I jako caryca

Sala balowa z inicjałem Katarzyny, czyli Ekateriny.

Zachwycałam się pięknymi kaflowymi piecami w pałacu

Pałac Kadriorg był dla carskiej rodziny typową letnią rezydencją. Właściciele przyjeżdżali tu od czasu do czasu z St. Petersburga, ale raczej rzadko. Po śmierci męża Katarzyna straciła serce do tego miejsca, ponieważ za bardzo przypominało jej utraconą, najbliższą sercu osobę... Częściej bywała tu ich córka, również późniejsza caryca, Elżbieta Piotrowna.

Ogród mienił się kolorami

Co ciekawe, ogród wokół pałacu Kadriorg był pierwszym publicznym ogrodem w Tallinie. Każdy kto chciał, mógł tu wejść i pospacerować. Tyle, że niewielu było takich śmiałków, ponieważ car uchodził za osobę o niezwykle porywczym charakterze i ludzie po prostu się bali...

Pergola obrośnięta pnączem, istotny element ogrodu barokowego

Za czasów Piotra I ogród wyglądał inaczej niż dziś. Pozostałościami z czasów baroku są dziś – ogród kwiatowy przed pałacem oraz malowniczy Łabędzi Staw. Potem mody ogrodnicze się zmieniły i ogród zaczął przybierać wygląd  parku krajobrazowego w stylu angielskim. Obecnie w niektórych miejscach widoczne są też modernistyczne i współczesne trendy ogrodowe – np. bardzo ładna różanka na wzgórzu czy nowoczesne rabaty bylinowe.

Malowniczy Łabędzi Staw. Mieszka tu para czarnych łabędzi

Różane Wzgórze to już modernistyczny fragment ogrodu. Róże porastające niewielką górkę to świetny pomysł na różankę.

Współczesne klomby nawiązują do barokowych wzorów

W tym ślicznym domku na terenie parku mieści się muzeum ogrodu Kadriorg

Starannie wypielęgnowany park Kadriorg jest w tej chwili zieloną wizytówką Tallina. Barokowy pałac Piotra I jest w nim największą atrakcją, ale nie jedyną. Oprócz niego znajduje się tu Pałac Prezydenta Estonii (to właśnie tu na początku września odbywało się spotkanie Prezydenta USA Baraka Obamy z prezydentami państw nadbałtyckich) oraz Muzeum Narodowe KUMU.

Park jest starannie pielęgnowany

Strzyżenie żywopłotów

Pałac Prezydenta Estonii, choć powstał w latach 30-tych XX wieku, przypomina troszeczkę architekturę pałacu Piotra I, który znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie.

Kwitnące rabaty kwiatowe budzą zachwyt spacerowiczów

Jedna ze współczesnych rabat parkowych z werbeną patagońską w roli głownej. W ogóle werbena patagońska królowała na większości klombów Tallina. Widocznie bardzo ją tam lubią.

Park Kadriorg - cudowna, zielona oaza Tallina.