Krasiczyn. Dęby i lipy – rodzinne pomniki Sapiehów

Krasiczyn – to jeszcze jedno miejsce, które urzekło mnie podczas sierpniowej wycieczki na Podkarpacie (wcześniej opisałam Bolestraszyce, Zarzecze i Sieniawę). Potężny zamek z czterema basztami, zatopiony w starym parku krajobrazowym, wygląda jak z bajki...

Bajkowy zamek w Krasiczynie koło Przemyśla

Kamienny detal z zamkowej bramy

Właścicielami zamku byli pierwotnie Krasiccy (stąd nazwa Krasiczyn). Marcin Krasicki, poseł królewski przebudował dawny surowy zamek obronny w olśniewającą magnacką rezydencję w stylu renesansowym i w takiej formie – prawie nie zmienionej od tamtych czasów – przetrwała ona do dzisiaj. Wtedy dobudowane zostały ozdobne attyki, a elewacje pokryto modną wtedy we Włoszech dekoracją zwaną sgraffito. To właśnie ta dekoracja sgraffitowa nadaje zamkowi niepowtarzalny charakter. Pierwotnie aż 7000 m kw. murów było pokrytych wydrapanymi w mokrym tynku obrazkami. W tej chwili odrestaurowano i zrekonstruowano około 3500 m. kw.  Krasiczyn  to prawdziwa perła i jeden z największych skarbów architektury renesansowej w Polsce. Podobno jest też drugim po Wawelu największym renesansowym zamkiem w naszym kraju.

Wspaniała renesansowa architektura

Do zamku prowadzi charakterystyczny kamienny most

Dziedziniec też wprawia w zachwyt

3500 m kw elewacji pokrytych jest dekoracją sgraffito

Jest to technika zdobienia architektury charakterystyczna dla stylu renesansowego. Wielowarstwowe tynki zdrapywano odsłaniając spodnią, ciemniejszą warstwę

Zamek położony jest w parku krajobrazowym, który powstał w XIX wieku. Wcześniej budowlę otaczał zwierzyniec oraz ogrody włoskie z symetrycznymi szpalerami drzew i krzewów.

Obecny park jest dziełem rodziny Sapiehów, którzy stali się właścicielami Krasiczyna po upadku Powstania Listopadowego. Sapiehowie, pochodzący z Litwy, sprzyjali powstańcom i za to zostali pozbawieni swojego majątku na terenie zaboru rosyjskiego. Musieli szukać sobie domu poza jego granicami. Galicyjski Krasiczyn, będący wtedy w dość opłakanym stanie, był akurat wystawiony na sprzedaż. W 1834 roku kupił ten majątek książe Leon Sapieha. Odtąd Krasiczyn stał się rodowym gniazdem książęcej familii Sapiehów.

Prawdziwą perłą zamku jest pięknie odrestaurowana kaplica

Zachwycająca dekoracja plafonu

Sapiehowie otoczyli majątek w Krasiczynie pieczołowitą opieką. Po latach zaniedbań znowu doprowadzili go do kwitnącego stanu. Największą metamorfozę przeszedł zamkowy ogród, który zaczęto przekształcać w swobodny park krajobrazowy w stylu angielskim. Adam Stanisław Sapieha, syn Leona, wprowadził zwyczaj sadzenia drzew z okazji urodzin swoich dzieci – dębu dla syna i lipy dla córki.  Do dziś pod kilkoma drzewami zachowały się kamienne płyty z wyrytymi imionami i datami urodzin. Pośród nich rośnie też dąb posadzony w roku narodzin (1867) późniejszego kardynała krakowskiego Adama Stefana Sapiehy, który wyświęcił na księdza Papieża Jana Pawła II.

Dąb księcia Leona Sapiehy, ostatniego właściciela Krasiczyna

A to dąb kardynała Adama Sapiehy

Lipa córki Heleny

Stare drzewa - świadkowie burzliwych dziejów krasiczyńskiej ziemi 

Sapiehowie dużo podróżowali po świecie i z tych podróży często przywozili do Krasiczyna nowe, nieznane tu wcześniej rośliny. Stąd w zamkowym parku - oprócz rodzimych gatunków - spotkać można wspaniałe egzotyczne okazy cypryśników błotnych, żywotników,  tulipanowca amerykańskiego, platana klonolistnego, miłorzębu dwuklapowego, katalpy, choiny kanadyjskiej i innych. W starym parku żyje też mnóstwo ptaków, nawet tak rzadkich jak kowalik, zimorodek czy sowa uszata.

Zabytkowy okaz miłorzębu dwuklapowego

Szpaler ogromnych tuj przed zamkiem

Romantyczna lipowa aleja

Zarówno zamek, jak i park wyglądają dziś olśniewająco i bez wątpienia warte są wycieczki. To zasługa trwającej kilka lat i bardzo kosztownej renowacji, która zakończyła się w 2005 roku. Przedtem zamek był mocno zrujnowany, ale największą zawieruchę przeszedł podczas II wojny światowej. 19 września 1939 roku do Krasiczyna wkroczyła horda nieokrzesanych sowieckich czerwonoarmiejców i bezkarnie splądrowała cały zamek. Szukając książęcych skarbów, sowieci powyciągali nawet trumny z krypty rodzinnej i sprofanowali zwłoki. Zabytkowymi meblami, pięknymi boazeriami i książkami z biblioteki palili w kominkach. Zabawiali się strzelaniem do głów aniołków w cennej kaplicy zamkowej. Z bogatego i bardzo eleganckiego wyposażenia zamku nie pozostało prawie nic. Czego nie spalono i nie zniszczono, to po prostu wywieziono stąd... W ciągu kilku wojennych lat zaprzepaszczony został -zgromadzony przez kilka pokoleń - dorobek rodu Sapiehów.

Książe Leon Sapieha, ostatni pan na Krasiczynie

Książe Leon był wielkim podróżnikiem. Często brał udział w afrykańskich safari, o czym napisał książkę

Ciekawostką jest to, że po wojnie mieścił się w krasiczyńskim zamku ośrodek wypoczynkowy Fabryki Samochodów Osobowych oraz Technikum Leśne. Teraz zamek i park są zarządzane przez Agencję Rozwoju Przemysłu w Warszawie. Oprócz muzeum jest tu również luksusowy hotel i restauracja.

W zamkowej kawiarence można się napić pysznej kawy i zjeść wyśmienite ciastko.

Wstęp do zamku i parku kosztuje 14 zł, a do samego parku – 4 zł.

Krasiczyn leży w odległości 10 km od Przemyśla.

Park zachęca do spaceru pośród wiekowych drzew

Jedna z czterech niesamowitych, bajkowych baszt